Afgelopen week bespraken we in de Statencommissie het burgerpanel als middel om de Noord-Hollanders meer te betrekken bij provinciale kwesties, op voorstel van de CU.
De PvdA is een groot voorstander van betrokkenheid van Noord-Hollanders bij provinciale onderwerpen. In de energietransitie, het stikstofvraagstuk of de F1.
Het onderwerp heeft ons hart.
We willen graag weten wat een provinciaal project betekent voor de Noord-Hollander. Daarom gaan we naar de mensen toe. Gaan we het gesprek aan met zowel voor- als tegenstanders van een project. Luisteren we naar de zorgen en de ambities. We proberen ook in gesprek te raken met minder makkelijk te bereiken groepen als jongeren, anderstaligen en laaggeletterden.
Een participatieproces is wat ons betreft geslaagd als iedereen die dat wil, mee kan doen aan het gesprek. En in het debat niet alleen geluisterd wordt naar het luidste geluid. Geslaagde participatie betekent dat er ook de mogelijkheid is geweest om naast bezwaren, ook positieve geluiden te laten horen, nieuwe ideeën in te brengen, alternatieven. Alle argumenten voor en tegen liggen dan op tafel en alle belangen zijn helder. Dan kunnen wij als volksvertegenwoordigers een beslissing nemen.
In de energietransitie bijvoorbeeld zijn de Noord-Hollanders steeds meer betrokken geraakt bij het proces. Alle voors en tegens, alle belangen hebben we gehoord en meegewogen bij het vaststellen van de RES 1.0. Dat heeft ook geleid tot aanpassingen van zoekgebieden.
Hiermee is het participatieproces in de energietransitie zeker niet afgelopen. Initiatiefnemers melden zich nu bij gemeenten met een plan. Althans, dat hopen we. Dan gaan ze in gesprek met de omwonenden. Dat is een nieuw traject waarin de mensen weer gehoord worden, nu over concrete plannen. Waarin duidelijk wordt hoe zij ook financieel kunnen meedoen. Milieueffecten, inclusief gezondheid en leefbaarheid, worden in beeld gebracht. Maatwerk! Wat betekent het voor de mensen? Dit alles wordt gewogen en getoetst, ook door de volksvertegenwoordigers.
Als dit traject goed is doorlopen, volgt er nog een formele inspraakmogelijkheid, namelijk de ruimtelijke procedure met alle wettelijke waarborgen.
Kortom, alles bij elkaar een intensief proces, van onderop zoals afgesproken, vanuit de provincie en de RES-organisatie begeleid.
Kan het beter? Ja, de PvdA gaat voor een betere betrokkenheid van jongeren, anderstaligen en laaggeletterden. Dat doen we steeds. Wat jongeren betreft wordt hier, ook vanuit de provincie, op dit moment hard aan gewerkt.
Voegt een burgerpanel nu nog wat toe? Met een pilot, zouden we dat kunnen onderzoeken. We gaan het hierover hebben in de provinciale werkgroep Burgerparticipatie. Zo mogelijk voegen we dit instrument toe aan participatiemogelijkheden waar deze werkgroep nu al mee bezig is.
De vraag lag ook op tafel of een burgerpanel ook een geschikt instrument is voor een peiling onder de Noord-Hollanders over duurzame energie, de energietransitie. En dan gericht op de toekomst, niet op al genomen besluiten, zoals de RES 1.0.
De PvdA NH wil hier graag over meedenken.
We hebben aandacht voor de goede kanten maar ook voor mogelijke zwakkere kanten van het inzetten van een burgerpanel. Ik noem een paar zaken die goed geregeld moeten zijn voor een zorgvuldige en eerlijke procedure.
Het is belangrijk om het onderwerp van de burgerpeiling goed helder te hebben. Geen vage of complexe onderwerpen.
Het panel zal gezien worden als een peilstok voor de mening van alle Noord-Hollanders. Hoe zorgen we voor betrokkenheid vanuit het stille midden en van groepen als jongeren en laaggeletterden? Dat moet goed geregeld worden.
Ook is het belangrijk dat elke deelnemer gelijke kennis en vaardigheid bij het onderwerp heeft. Zo nodig moeten de deelnemers hierbij ondersteuning krijgen.
Wanneer vinden we de resultaten representatief? Laten we daar vooraf goed over nadenken om teleurstellingen achteraf te voorkomen.
Wat doen we met de resultaten? De RESsen 1.0 zijn immers al vastgesteld. Laten we er ook voor waken dat we niet op de stoel van de gemeenten gaan zitten. We moeten voorzichtig zijn met een burgerpeiling over een onderwerp dat al een aantal beslisfasen voorbij is. Laten de mogelijkheden en onmogelijkheden helder zijn. We willen ook geen valse verwachtingen wekken!
Het is ook belangrijk dat de deelnemers weten dat de duurzaamheid een onderwerp is waarbij de provincie niet als enig orgaan beslist. Het gaat vaak om een gezamenlijk proces met gemeenten, regio’s en/of het rijk.
Tot slot, de urgentie van de energietransitie is intussen niet minder geworden, met de stijgende gasprijzen en het recente IPCC-rapport. We moeten met zijn allen aan de slag, want de ambitie is groot en wordt steeds groter.
Laten we ervoor waken dat het proces van de energietransitie wordt vertraagd, initiatiefnemers en gemeenten zullen in de wachtstand gaan, er niet meer wordt geïnvesteerd in innovaties en energieopwekking op land. Want hoe halen we dat ooit weer in?
Kortom, een burgerpeiling zoals nu voorgesteld, roept nog veel vragen op. Vragen vanuit de zorg voor een goede betrokkenheid van alle Noord-Hollanders bij dit onderwerp.
Wij staan open voor het voorstel om een pilot te houden over een geschikt onderdeel van de duurzaamheid, dat zich leent voor heldere vragen, provinciaal van aard is en niet al enkele beslisfasen voorbij is. Dit komt terug bij de Statenleden!
