De OV IJmond schetst een wenkend perspectief in het manifest ‘de eerste groene energiezone’. Prachtig, maar de weg daar naartoe wordt pas echt aantrekkelijk als we ook de grenzen aan groei onder ogen zien, betoogt JEROEN OLTHOF, gedeputeerde en lijsttrekker voor de PvdA in Noord-Holland.
‘I’m gonna make him an offer he can’t refuse,’ zegt Don Vito Corleone in de film The Godfather. Zo leest ook het artikel van Leen Wisker in Het Noordhollands Dagblad van afgelopen zaterdag. Onder de kop ‘Geen tijd te verliezen voor groene industriezone’ belooft de voorman van OV IJmond gouden bergen. Regionale energietransities, een nieuw type werkgelegenheid en zelfs beter onderwijs worden in het vooruitzicht gesteld. Het enige wat de overheid hoeft te doen, is ‘in dialoog blijven’ met het bedrijfsleven en de energietransitie versnellen. Ik vermoed dat aan het manifest wel een prijskaartje hangt. Maar toegegeven: het breed door het bedrijfsleven ondertekende manifest is aanlokkelijk en prijzenswaardig.
Op veel punten kunnen wij als PvdA de bedrijven zeker wel vinden. Noord-Holland zal moeten vergroenen. Mooi dat het bedrijfsleven daar inmiddels hartstochtelijk voor pleit. Maar het is makkelijk een vergezicht te schetsen zonder de weg er naartoe uit te tekenen.
Het eerlijke verhaal is immers dat groei nooit zonder consequenties is. Te lang hebben de productieprocessen bij Tata Steel omwonenden ernstige gezondheidsschade berokkend. Te lang is dat, met een beroep op groei en werkgelegenheid, veronachtzaamd. De afgelopen jaren is gelukkig een wissel omgezet. Omwonenden moeten zeker kunnen zijn van een gezonde leefomgeving. De Cokesfabriek moet zo snel mogelijk dicht en heel Tata Steel moet binnen 10 jaar op groene waterstof draaien. Alleen dan is er toekomst voor Tata Steel in de IJmond.
Een kleine voorspelling die ik in de bepleite dialoog met de provincie (doe graag mee!) wel wil doen: de komende jaren zullen we steeds vaker aanlopen tegen de grenzen van economische groei. Daarbij zullen we harde keuzes moeten maken. Wij maken ons graag hard voor een energietransitie zonder gedraal. Maar wat hebben we eraan als al die groene stroom linea recta naar nog maar weer eens een datacentrum gaat? Moet Noord-Holland wel het dataknooppunt van de wereld willen zijn? Evenzo ons zoete water, dat met de droge zomers van nu steeds schaarser wordt. Maar met hectoliters tegelijk doorpompen naar de industrie? Of naar de landbouw die, neem de bollenteelt, voor driekwart produceert voor de export? Tel daarbij op dat er de komende tien jaar 180 duizend woningen bij moeten komen om aan de woonvraag te kunnen voldoen.
Waarmee ik niet de uitgestoken hand van de OV IJmond afwijs. Als Partij van de Arbeid willen we natuurlijk mensen de zekerheid bieden van een toekomstbestendige economie met werk voor iedereen. Maar dat begint met een gezamenlijke visie op welk type groei en ook op de grenzen daaraan. Nog een suggestie voor de dialoog: zullen we hier eens een burgerberaad aan besteden?
Alleen als we hierop een gedeelde visie hebben, kunnen we echt samenwerken aan een economie die werkt voor iedereen. Nu te hals over kop achter de plannen van het bedrijfsleven aanlopen, is niet verantwoord.
Soms is het goed om even na te denken over offers you can’t refuse. Want hoe ging het ook alweer met Corleones aanbod? Voor de jongere lezer: het aanbod was bedoeld om een Hollywood- producer te ‘overtuigen’ een filmrol te geven aan Don Vito’s aan lagerwal geraakte peetzoon Johnny Fontane. Zo laten wij ons niet op het spoor van ongebreidelde groei zetten. Maar wij zijn altijd te porren voor een goed gesprek over het wenkend perspectief, de grenzen aan groei en de weg daar naartoe.
