Duuurzame donderdag door Jan van Betten oprichter van Nudge

Afgelopen maandag was ik aanwezig bij het afscheid van Herman Wijffels als hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht. Hij hield een prachtige afscheidsrede, waarin hij o.a. vertelde dat onze klimaat-crisis toch vooral te danken is aan het feit dat we het zo goed gedaan hebben. Sinds de industriële revolutie is onze welvaart 80 keer zo groot geworden. We leven langer, zijn gezonder, en reizen de hele wereld over.

Dankzij diezelfde toegenomen welvaart is de wereldbevolking in pakweg 200 jaar gegroeid van 1 miljard mensen naar 7 miljard mensen en daar komen er nog 2 miljard bij in de volgende 20-30 jaar.

Voor een groot deel is deze toegenomen welvaart te danken aan fossiele brandstoffen, waar we dan ook volledig aan verslaafd zijn geraakt. En nu staan we voor een van de grootste uitdagingen van de mensheid: kunnen we van onze collectieve verslaving af geraken? Daarvoor moeten we onszelf eigenlijk helemaal opnieuw uitvinden. Alle systemen, producten en denkwijzen moeten in een kort tijdsbestek ‘op de kop’.

Is dat te doen? Iedereen die gestopt is met roken weet dat het lastig is, maar zeker niet onmogelijk. Voor onze samenleving betekent het dat we totaal en volledig moeten switchen van fossiele energie naar duurzaam opgewekte energie, van een lineair productiesysteem naar een circulair productiesysteem en daarmee samenhangend zal ook de manier waarop ons geldsysteem werkt een grondige verandering ondergaan.

Wat we nodig hebben is zogenaamd ‘Cathedral Thinking’: we bouwen een nieuwe wereld, een kathedraal. Daar zullen enkele generaties achter elkaar aan moeten werken. Aan moeten samenwerken. We bouwen iets heel groots: met een gezamenlijke visie hoe dat eruit moet gaan zien. En iedereen bouwt mee. Producenten, overheid, dienstverleners, wetenschap, consumenten. Iedereen draagt zijn of haar steentje bij. En het kan best zijn dat je zelf het eindresultaat niet eens meemaakt.En je kinderen misschien ook niet.

Daar ligt nu ook de grootste uitdaging. De mens is eigenlijk niet zo goed in staat om ver vooruit te kijken. Om een visie te ontwikkelen voor de komende generaties. En de politiek heeft daar, gezien de verkiezings periodes van 4 jaar, ook geen dna voor.

Tenslotte is er leiderschap nodig. Maar niet meer het ‘oude’ leiderschap van één persoon of één instituut (de kerk, de VN, de Minister President) maar het leiderschap van heel veel individuen. Persoonlijk leiderschap van ieder van ons. We zullen onze eigen verantwoordelijkheid moeten nemen. Om dat steentje bij te dragen aan het grotere geheel, dat we met elkaar hebben geschetst. En we zullen het samen moeten doen. Niet meer in zuilen of ‘oude structuren’ maar in wisselende samenwerkingsverbanden. Dat dat de reden is waarom ik Nudge heb opgericht mag duidelijk zijn. Al meer dan 50.000 mensen nemen daar hun eigen verantwoordelijkheid. Ieder op zijn of haar manier. En samen bouwen we langzaam maar zeker aan een nieuwe wereld. Een kathedraal, die we zelf waarschijnlijk niet af zullen zien.

Jan van betten is oprichter van Nudge een bedrijf met een missie: Nudge wil blijvende gedragsveranderingen realiseren bij individuen en organisaties op het gebied van klimaat, energie, milieu en sociale duurzaamheid. Dat doen ze door hen te betrekken bij projecten en campagnes die op prikkelende wijze ander gedrag stimuleren. Klik hier voor meer informative over Nudge.