De PvdA NH is een voorstander van meedenken door inwoners. Daarvoor zijn vele mogelijkheden. Naast onder andere lokale oplossingen als burgerraden, overleg met je volksvertegenwoordiger, deelnemen aan participatiebijeenkomsten, inspreken bij vergadering van raden en Staten is een referendum(verzoek) een van die mogelijkheden. Maar niet altijd het meest bruikbare middel. Wat het beste middel is, hangt af van het onderwerp. Maatwerk!
Een eerste referendumverzoek op basis van de provinciale Referentieverordening is afgelopen zomer behandeld. We hebben in de Staten toen uitvoerig gesproken over een verzoek tot het houden van een referendum over de regionale energiestrategieën. Vlak voor het debat over dit referendumverzoek was er een uitgebreid inhoudelijk debat gevoerd met veel insprekers over deze strategieën in meerdere Statencommissies en in de Statenvergadering. Vervolgens zijn deze strategieën zelf democratisch vastgesteld door de volksvertegenwoordigers.
Het was goed dat dit referendumverzoek werd besproken. Dat houdt iedereen scherp. PvdA NH vond in dit debat dat de regionale energiestrategie (RES) een beter lot verdient dan platgeslagen te worden tot een simpele ja-nee vraag.
We hebben hiervoor de volgende redenen.
De omslag van fossiele brandstoffen naar duurzaam opgewekte energie is om te beginnen een urgente, spoedeisende en complexe regionale/landelijke/globale ontwikkeling. Zoals gezegd: Niet echt geschikt voor een simpele ja-nee vraag.
Als vervolg op het nationale Klimaatakkoord, omarmd door de Staten, is er bovendien een intensief proces geweest op gemeentelijk en regionaal niveau om de RESsen voor te bereiden. Met honderden bijeenkomsten. Ik heb er vele bijgewoond. Vele gesprekken gevoerd met Noord-Hollanders. Er waren raads- en Statenvergaderingen waarin alle Noord-Hollanders konden inspreken. Velen maakten hiervan ook gebruik. Dat blijkt al uit het feit dat de concept energiestrategieën gewijzigd zijn. En vervolgens door de volksvertegenwoordigers zijn vastgesteld.
Ten onrechte zou door een provinciaal referendum over de strategieën het idee kunnen ontstaan dat de besluiten van de gemeenten dan ook van tafel zijn. Dat kunnen we als Staten helemaal niet waarmaken en dan draai je de Noord-Hollanders een rad voor ogen.
Juist omdat we de Noord-Hollanders serieus nemen, konden we dit referendumverzoek niet steunen. Omdat we dan valse verwachtingen wekken dat de hele RES dan van tafel zou zijn. Terwijl we allemaal weten dat dat niet zo is.
Soms worden de strategieën door tegenstanders geframed tot ‘windturbines in de achtertuin.’ Maar deze RESsen gaan over veel meer dan alleen wind op land: ook zon, aardwarmte, aquathermie enz. Bewezen technieken die in de komende paar jaar daadwerkelijk ingezet kunnen worden. En over de energie-infrastructuur, warmtebronnen. Dat maakt het ook tot een complex onderwerp.
Het referendum is een van de middelen om inwoners te laten meedenken in een democratisch proces. Het betekent niet dat elk verzoek per definitie gehonoreerd kan en moet worden.
Tot slot, er zijn in de komende periode nog vele meedenkmogelijkheden over de energietransitie. Bij de participatiebijeenkomsten over de concrete invulling van de globale zoekgebieden, bij concrete energieprojecten, bij de ruimtelijke inpassing van deze projecten.
Belangrijk is dat deze participatiemomenten helder en tijdig worden gecommuniceerd, waarbij alles wordt gedaan om zoveel mogelijk Noord-Hollanders te bereiken. Ook de jongeren, laaggeletterden en anderstaligen!
Ik nodig alle Noord-Hollanders en mijn collega-volksvertegenwoordigers van harte uit om samen bij een aantal van die meedenkmogelijkheden aanwezig te zijn. Digitaal of fysiek, wanneer mogelijk. Niet pas aandacht aan dit belangrijke onderwerp geven bij de beslismomenten in de raads- en Statenvergadering. Op dat moment moeten we als volksvertegenwoordigers onze verantwoordelijkheid nemen en beslissen. Op basis van alle voorliggende argumenten, alle geluiden. Niet alleen op basis van het luidste geluid.
Tot ziens!
Annette de Vries
