Provincie: geen extra maatregelen starters

De provincie Noord-Holland gaat geen extra maatregelen nemen om de positie van starters op de woningmarkt te verbeteren. Dat blijkt uit de terugkoppeling van het onderzoek wat de provincie heeft gedaan op verzoek van Provinciale Staten. In maart 2012 werd een PvdA-motie aangenomen die Gedeputeerde Staten vroeg om te onderzoeken ‘hoe de provincie concreet en effectief kan bijdragen om de positie van starters te verbeteren’. Dit onderzoek is nu, meer dan anderhalf jaar later, eindelijk afgerond. Conclusie: de meeste starters zouden best een huis kunnen kopen, maar het aanbod sluit onvoldoende aan bij de vraag. Hier moet dus betere afstemming plaatsvinden, maar de provincie spant zich daar naar eigen zeggen al voldoende voor in. Extra maatregelen zijn daarom volgens GS niet nodig.

De PvdA is alles behalve tevreden met de opstelling van de provincie. GS is van mening dat ‘de problemen die de starter ondervindt, vooral kwalitatief van aard zijn’. Met andere woorden: huizen zijn er voldoende, ze voldoen alleen niet aan de eisen van de starter. Of zoals GS het verwoordt: ‘Huurstarters zijn lang niet allemaal op zoek naar een gemiddelde gezinswoning met drie slaapkamers, wat juist over het algemeen het aanbod is.’ Dus blijven potentiele starters hangen in de goedkopere (sociale) huursector. Of, zo lezen we,  ‘ze vinden steeds vaker op een andere manier een plekje: in een wooneenheid, op kamers, inwonend bij anderen, etc. Ook wonen oudere kinderen langer of opnieuw bij hun ouders.’

Deze analyse doet nogal wereldvreemd aan. Want in werkelijkheid zitten mensen met een inkomen tot 50.000 euro vaak onvrijwillig vast in steeds duurder wordende (sociale) huurwoningen. Mensen met een inkomen boven de 33.000 euro worden gedwongen in de vrije sector te huren of te kopen. De hoge huren in de vrije sector maken het moeilijk om tegelijkertijd te sparen voor een huis. Kopen is vaak ook niet mogelijk, want starters kunnen moeilijk een lening krijgen bij de bank vanwege strenge hypotheekeisen. Niet voor niets pleit de Jacques Monasch in de Tweede Kamer – met succes – voor meer betaalbare huurwoningen voor mensen met een inkomen tot 43.000 euro. Kopen is voor deze groep op dit moment geen optie.

‘Sociaal bereikbaar’

De PvdA vindt dat we deze realiteit ook in de provincie moeten onderkennen – en er verantwoordelijkheid voor moeten nemen. Want waarom spreekt de provincie bij nieuwbouwprojecten af dat een bepaald percentage van de woningen ‘sociaal bereikbaar’ moet zijn en kosten deze woningen vervolgens 260.000 euro per stuk? Dat is verre van sociaal bereikbaar. Wat ons betreft betekent sociaal bereikbaar dat mensen met lage en middeninkomens in staat moeten zijn om het huis te kopen. Dan komt een koopprijs van 150.000 euro meer in de buurt.

Startersleningen

En waarom zou de provincie niet net als het Rijk en sommige gemeenten startersleningen verstrekken? GS zegt: ‘startersleningen (…) zijn een druppel op een gloeiende plaat en geen oplossing voor het probleem dat er meer betaalbare woningen beschikbaar komen voor starters. (…) Startersleningen kunnen worden gezien als een vorm van inkomenspolitiek, wat in beginsel niet past bij de rol van de provincie’. Het klopt dat het verstrekken van leningen niet voor meer woningen gaat zorgen – maar het biedt wel mogelijkheden voor lagere inkomensgroepen die geen lening krijgen van de bank. En gemeenten – die net zo min inkomenspolitiek mogen bedrijven als provincies – verstrekken ook startersleningen. Die gemeenten zien de starterslening als compensatiemaatregel, wat het in feite ook is. Compensatie voor het feit dat banken hun werk niet doen.

Initiatiefvoorstel

De noodzaak om starters te helpen is er, en de mogelijkheden ook. De PvdA Noord-Holland neemt dan ook geen genoegen met de tevreden houding van het college en vindt dat de provincie de handen uit de mouwen moet steken. Begin 2014 komt de PvdA met een initiatiefvoorstel waarin we onder andere gaan inzetten op betere sociale bereikbaarheid van nieuwbouwwoningen.

Het onderzoek van Gedeputeerde Staten wordt op 20 januari besproken in de commissie Mobiliteit & Wonen. Zie hier alvast het stuk: Beantwoording motie positie starters op de woningmarkt